Şangay İşbirliği Ülkelerine Ait Bazı Veriler

Türkiye Şangay Beşlisi'ne Yürürken

Başbakan Erdoğan'ın Rusya ziyareti sırasında, dün, 22/11/13, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin ile St Petersburg'da bir araya gelerek ortak bir basın toplantısı düzenlemişti. Kanımca toplantı sırasında gündemdeki Suriye meselesinden daha dikkat çeken vurgu, Erdoğan'ın Putin'e "Şangay İşbirliği Teşkilatı'na Türkiye'yi de alın" ifadesiydi. Başbakan'ın konuşmasında da belirttiği üzere Türkiye'nin Şangay Beşlisi olarak da geçen bu örgüte girme isteği ilk defa dile getirilmedi. Geçtiğimiz yıl Putin'in Türkiye ziyareti sırasında, Şangay Beşlisi'ne girme talebi iletilmişti. Geçtiğimiz dönem ise Türkiye diyalog ortağı olarak Şangay Beşlisi'ne kabul edilmişti.

Olayın haber boyutunu geçtikten sonra, Şangay Beşlisi, aslında şu an altı üye ülkeden oluşan Şanghay İşbirliği Örgütü'ne üye, gözlemci ve partner olarak kabul edilen ülkelerin güncel hali şu şekilde:

Üye Ülkeler:

1- Kazakistan

2- Çin Halk Cumhuriyeti

3- Kırgızistan

4- Rusya Federasyonu

5- Tacikistan

6- Özbekistan

Gözlemci Ülkeler:

1-Afganistan

2- Hindistan

3- İran

4- Pakistan

5- Moğolistan

Diyalog Ortakları

1- Belarus

2- Sri Lanka

3- Türkiye

Türkiye'nin uğruna AB sürecini bitirip, girmek istediği iş birliğinin üye,gözlemci ve diyalog ortağı ülkelerini çok farklı endekslerle kıyaslamakta bir beis görmüyorum.

Freedom of the Press / Basın Özgürlüğü Endeksi

1980 yılından beri yayınlanan, dünyaca önemsenen basın özgürlüğü endeksi.2013 itibariyle 197 ülke arasında yapıldı. Aralarında sağlıklı veriye ulaşılamayanlar var tabi. 2013 Raporunu dünya haritasında bu renklerle kabaca ifade edildiğinde. Yine bu örgüt üyesi, gözlemcisi yada diyalog ortağı olan 14 ülkeden, Türkiye, Moğolistan ve Hindistan 'Kısmen Özgür' kategorisine girerken, geriye kalan 11 ülkede özgür değil.

Ve hatta detaylarına baktığımızda, 197 ülke üzerinden sıralandığı ve bazılarının aynı sıralamayı paylaştığı göz önüne alınırsa, Özbekistan 195. olarak sonuncu sıradadır. Diğer katılımcı ülkelerin de neredeyse tamamı son 20 arasında yer almaktadır.

Türkiye'nin dahil edildiği Batı Avrupa listesinde Türkiye ne yazık ki 'Partly Free' statüsüyle sonuncu sıradadır. Buradaki aidiyet eksikliği ve aslında hali hazırdaki AB ülkelerine bu kategorideki uzaklığı; yönünü listenin son sıralarındaki Şangay İşbirliği Ülkelerine doğru çevirmesi hayli ilginçtir.

---

Çocuk Hakları Endeksi

Humanium isimli kuruluşun yaptığı Çocuk Hakları Endeksi dünya haritası gösterimi.

Sıralaması şurada detaylıca verilmiş. 196 ülke arasında yapılan sıralama sonuçları. Afganistan listede sonuncu olarak yer alırken, diğer bir çok üye ve gözlemci ülkede listede son sıraları çekiyor. Yorumsuz...

---

Uluslararası İnsan Gelişim Endeksi

Bir çok değişkenin kullanıldığı bu endekste, 186 katılımcı ülke var.

Genel harita görünümünü ve İşbirliği Örgütü üyelerinin sıralamaların yukarıdaki gibidir. Yine listede başı çeken ülkelerin AB üyesi ülkeler olmasının altı çizilmeli.

---

Kölelik Endeksi

Walk Free Foundation yakın zamanda yayınlamış oldu Global Kölelik Endeksi fazlasıyla çarpıcı. 2013 yılında yapılan araştırmada toplamda 162 ülke değerlendirilmiş. Sıralamada yüksek çıkmak ne yazık ki bu endeks için iyi bir şey değil. Listedeki kullanılan renkler ise endeksin orjinalinde kullanılan renklerle aynı seçildi. Durumun vehametini ortaya koymak için listede başı çekenler alarm seviyesinde kırmızı ile gösterilmiştir. Sonuçlar:

Ülkemizde 110 bin ile 130 bin arasında kölenin yaşadığı tahmin ediliyor. Bu rakam nüfus sayısı yüksek olan Çin, Hindistan ve Pakistan'da milyonlarla ifade ediliyor. Listede 'köle' tanımını için 'Modern kölelik' ifadesini araştırabilirsiniz.

Sonuç

Son yıllarda AB ile gelinen nokta ve müzakereler noktasında henüz gelişme kaydedememiş Türkiye (2013 sonbaharında bazı başlıkların açılması ne yazık ki bir gelişme olarak değerlendirilemiyor), yönünü doğuya, Şangay İşbirliği Teşkilatı'na dönmüştür. Başbakan ve bazı bakanların zaman zaman girmekteki arzularını yineledikleri örgütün üye, gözlemci ve diyalog ülkelerinin çeşitli alanlardaki sıralamaları ortadadır. Benzer liste ve raporlarda ise Türkiye'nin geçmiş 50 yıllık sürecindeki hedefi olan Avrupa Birliği'nin üye ülkeleri listelerin başını çekmektedir. Gelecek zaman içerisinde adı geçen örgüte katılım konusunda yol alması halinde bu listelere tekrar dönüp bakmakta fayda var.

İnsan gelişimi, basın özgürlüğü, çocuk hakları ve bir çok göstergede listelerin son sıralarını çeken Şangay İşbirliği ülkeleri ve diğer taraftan listenin en üst sıralarında yer alan AB ülkeleri ile birlikte yorum size kalmış...